Δευτέρα 23 Ιουλίου 2012

ΠΟΙΟΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΕΙ ΠΟΙΟΝ;


Συμβαίνει κάποτε διαβάζοντας άρθρα της επικαιρότητας να μου δημιουργείται φευγαλέα η αίσθηση πως διαβάζω κάποιο λογοτεχνικό βιβλίο, όχι βέβαια επειδή η δημοσιογραφική γλώσσα πληρεί όλες εκείνες τις προϋποθέσεις που κάνουν το ύφος λογοτεχνικό, κάθε άλλο, αλλά επειδή τα γεγονότα που περιγράφονται στο άρθρο μοιάζουν να έχουν διαδραματιστεί σε κάποιο βιβλίο λογοτεχνίας που διάβασα στο απώτερο ή στο εγγύς παρελθόν. Στις μέρες μας μάλιστα τα γεγονότα, δραματικά όσο ποτέ νωρίτερα στα χρόνια που είμαι εν ζωή κι έχω συνείδηση, αντιγράφουν άλλα γεγονότα που έλαβαν χώρα στις σελίδες βιβλίων, από ήρωες επινοημένους ή προσαρμοσμένους σε ιστορικά πρόσωπα, που με τη σειρά τους εμπνεύστηκαν από άλλους επινοημένους ή πραγματικούς ήρωες, που εμπνεύστηκαν από άλλους...  
Ένα τέτοιο παράδειγμα άρθρου, που μ' έκανε να φέρω στο μυαλό μου ένα μυθιστόρημα, είναι αυτό που αναφέρεται σε όσα έγιναν στην Ισπανία προ λίγων ημερών,  το οποίο προτιμώ να παραθέσω για να μην αναγκαστώ να περιγράψω όσα εκεί περιγράφονται..
     
"Η ισπανική αστυνομία επιτέθηκε και άνοιξε πυρ εναντίον διαδηλωτών με σφαίρες από καουτσούκ χθες Πέμπτη το βράδυ στη Μαδρίτη, στο τέλος της μεγάλης διαδήλωσης εναντίον των μέτρων λιτότητας της κυβέρνησης, διαπίστωσαν δημοσιογράφοι του Γαλλικού Πρακτορείου, ενώ η αστυνομία ανακοίνωσε πως έξι άνθρωποι τραυματίσθηκαν ελαφρά και επτά συνελήφθησαν.
Μετά το τέλος της μεγάλης πορείας, η οποία διαλύθηκε ήρεμα, οι αστυνομικοί επιτέθηκαν σε μικρές ομάδες διαδηλωτών και τους ξυλοκόπησαν με γκλομπ για να τους διαλύσουν στον τομέα της Πουέρτα ντελ Σολ, στο κέντρο της πρωτεύουσας, ενώ οι διαδηλωτές προσπαθούσαν να φτάσουν στο κοινοβούλιο, έκαναν γνωστό οι δημοσιογράφοι.
Οι διαδηλωτές είχαν φτάσει ως τα φράγματα που προστατεύουν τα κτίρια του κοινοβουλίου, έχοντας στην πρώτη γραμμή τους πυροσβέστες.
Ενώ πυκνός καπνός υψωνόταν από πλαστικούς κάδους σκουπιδιών που είχαν πάρει φωτιά, μερικοί διαδηλωτές αποφάσισαν να ακολουθήσουν τους πυροσβέστες πλησιάζοντας στο κοινοβούλιο. Η αστυνομία επιτέθηκε τότε, ενώ οι διαδηλωτές απαντούσαν με ρίψη διαφόρων αντικειμένων, κυρίως μπουκαλιών "
 Πηγή: ΑΜΠΕ, aλλά αναδημοσίευση σε πλείστα sight με τίτλο "Μαδρίτη: Πυρ με σφαίρες από καουτσούκ κατά διαδηλωτών"

Τι θα εμπόδιζε το παραπάνω άρθρο να συνεχίζει κάπως έτσι
"Δακρυγόνα αέρια, υδροφόρες, κλομπ, ασπίδες και προστατευτικά γείσα, πλάκες ξεριζωμένες από το πλακόστρωτο, σωλήνες από περιφράξεις, λόγχες από τα κάγκελα των κήπων, ιδού μερικά από τα όπλα που επιστράτευσαν οι δύο πλευρές...",  όπως γράφει ο Ζοζέ Σαραμάγκου στη σελίδα 183 του βιβλίου του Η ΠΕΤΡΙΝΗ ΣΧΕΔΙΑ; Έχω γράψει ένα μικρό απόσπασμα από τις αμέσως προηγούμενες σελίδες του βιβλίου εδώ που, ως προς τα νοήματα, συνδέεται άμεσα με το απόσπασμα του βιβλίου που θα γράψω στη συνέχεια, αν και τα γεγονότα που περιγράφονται είναι διακριτά, σαν αυτοτελή επεισόδια μέσα στο συνεχές του πεπρωμένου της ανθρωπότητας, άλλοτε εκφρασμένα σε συλλογικότητες κι άλλοτε σε ατομικές τραγωδίες, όπως του ευγενούς Ολλανδού νέου, που αναφέρει ο Σαραμάγκου επειδή

"... τον πέτυχε μια λαστιχένια σφαίρα η οποία, λόγω ελαττωματικής κατασκευής, είχε βγει πιο σκληρή κι από ατσάλι, ο μύθος όμως περιέλαβε αμέσως το επεισόδιο κι η κάθε χώρα ορκίζεται πως ο νεαρός ήταν δικός της, ενώ η σφαίρα θα έμενε στα αζήτητα, κι η φράση δεν έμεινε για την αντικειμενική της σημασία, αλλά επειδή ήταν όμορφη, ρομαντική, απίστευτα νέα, κι αυτό αρέσει στις χώρες, κυρίως όταν πρόκειται για χαμένες υποθέσεις, όπως αυτή..." (σελ. 184)

Η τελευταία φράση που βάζει στο στόμα του ευγενούς Ολλανδού νέου ο Ζοζέ Σαραμάγκου ήταν "Επιτέλους είμαι Ίβηρας", επειδή αυτή η φράση ταιριάζει με το θέμα που απασχολεί τον συγγραφέα στο εν λόγω βιβλίο του, θα μπορούσε όμως αντί αυτής να είναι  οποιαδήποτε άλλη, αφού, ως γνωστόν, οι φράσεις αποκτούν νόημα από τα γεγονότα μέσα στα οποία λέγονται και τα γεγονότα με τη σειρά τους, ενώ αλλάζουν χώρο και χρόνο, επαναλαμβάνονται πανομοιότυπα εντός κι εκτός λογοτεχνικών βιβλίων και ανάλογα με τη σημασία τους κάποια γίνονται μύθοι ή γίνονται θρύλοι που, όπως στο παραπάνω απόσπασμα, συμβαίνει κάποτε να τους διεκδικούν χώρες ολόκληρες, για να καλλιεργήσουν, μάλλον, την απαιτούμενη κοινωνική συνοχή που απαιτείται για την εύρυθμη λειτουργία τους, κι άλλοτε τους επικαλούνται κάποιοι πολιτικοί, για να αντικρούσουν τους  πολιτικούς τους αντίπαλους ή, ακόμη, τους τραγουδούν  μεγάλοι συνθέτες για να τιμήσουν με τον τρόπο τους γεγονότα και πρόσωπα, όπως, για παράδειγμα τραγούδησε ο Μίκης Θοδωράκης τον Σωτήρη Πέτρουλα, που 

"Την 21η Ιουλίου 1965 συμμετείχε σε μεγάλη διαδήλωση φοιτητών στην Αθήνα την οποία κατά τις πρώτες βραδυνές ώρες προσπάθησε η Αστυνομία να διαλύσει κάνοντας χρήση γκλοπς και δακρυγόνων. Στη σύγκρουση αυτή φέρεται να τραυματίστηκαν και να συνελήφθησαν περίπου 250 διαδηλωτές, μεταξύ των οποίων και ο Σωτήρης Πέτρουλας, στη διασταύρωση των οδών Σταδίου και Λαδά, γύρω στις 22.00. Η πρώτη καταγραφή του χτυπημένου Πέτρουλα αναφέρεται στις 03:00 το πρωί της 22ας Ιουλίου στο Σταθμό Α΄ Βοηθειών του Ε.Σ. στην οδό Γ΄ Σεπτεμβρίου όπου και διαπιστώνεται ο θάνατός του. Το επίσημο πόρισμα της ιατροδικαστικής εξέτασης έκανε λόγο για θάνατο που προκλήθηκε από ασφυξία λόγω δακρυγόνου. Η κηδεία του στη συνέχεια πήρε τη μορφή διαδήλωσης." (http://el.wikipedia.org/)

Για αυτό εγώ ρωτώ: Ποιος αντιγράφει ποιον; Η λογοτεχνία τη ζωή; ΄Η η ζωή τη λογοτεχνία; Αντιγράφουν οι επινοημένοι ήρωες τους αληθινούς ή αντίστροφα;  Αυτά κι άλλα πολλά ερωτήματα που στους πολλούς μπορεί να  ακούγονται πλέον κοινότοπα και θα έπρεπε ίσως να μην τα θίξω, αν θέλω να φαίνομαι πρωτότυπη, αλλά από την άλλη η ζωή που ξεπερνά κάθε φαντασία και κάθε ασυμβατότητα, ειδικά στις μέρες μας που έχει φτάσει, για μιαν ακόμη φορά, στο αποκορύφωμα του παραλογισμού και των συγκεχυμένων νοημάτων, με ... τραβά απ' το μανίκι, γιατί δεν μπορώ να εξηγήσω πως, παρόλο  το πολύ αίμα που χύθηκε και συνεχίζει να χύνεται, έστω κι από τις "ειρηνικές" σφαίρες, τις φτιαγμένες επί τούτου από καουτσούκ, στο όνομα της Δημοκρατίας έχει οδηγηθεί η δημοκρατία να αντιγράφει πιστά την ολιγαρχία, που χρειαζόταν τάφρους, φράγματα και φρουρούς γύρω από τα ανάκτορα, για να κρατιέται ο λαός μακριά από τους ευγενείς;

Στις μέρες μας στήνονται φράγματα για να προφυλαχτούν τα κοινοβούλια από τους διαδηλωτές!
Στα άρθρα, ηλεκτρονικά ή έντυπα, δεν διαβάζουμε πλέον μόνο πόσοι τραυματίστηκαν όταν άνοιξε πυρ  με σφαίρες από καουτσούκ κατά των διαδηλωτών, διαβάζουμε  ότι Οι διαδηλωτές είχαν φτάσει ως τα φράγματα που προστατεύουν τα κτίρια του κοινοβουλίου, έχοντας στην πρώτη γραμμή τους πυροσβέστες. 
Κι εγώ ξαναρωτώ, ποιος αντιγράφει ποιον, ή, για να σου το θέσω πιο ανοιχτά όπως ακριβώς συνηθίζω να μιλάω, τι πολίτευμα πιστεύεις πως έχουμε;

2 σχόλια:

  1. Είτε φαίνεται ξύλινο είτε όχι, έχουμε προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία και καλό είναι να την προσέχουμε και να τη στηρίζουμε, τονίζοντας τα ελαττώματά της και τα προβλήματά της μπας και καταφέρουμε μια μέρα να διορθώσουμε κάποια από αυτά. Και τονίζοντας επίσης και τα καλά της, μπας και τα διατηρήσουμε και δεν τα αμφισβητήσουμε ή τα πετάξουμε στα σκουπίδια με την πρώτη στραβή.

    Το μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα στο λεγόμενο δυτικό κόσμο κινήθηκε προς αυτήν την κατεύθυνση, τη βελτίωση των δημοκρατιών. Και τα κατάφερε σχεδόν παντού. Εμείς, παρότι λιγότεροι ικανοί από άλλους στο να εμπεδώσουμε την έννοια του δημοσίου, το οποίο επειδή δεν είναι αποκλειστικά δικό μας θεωρούμε ότι δεν είναι καθόλου δικό μας, καταφέραμε να κάνουμε πολλά βήματα, αν και, όπως αποδείχθηκε, δεν είμασταν σε θέση να τα υποστηρίξουμε και να τα διατηρήσουμε, πόσο μάλλον να στηριχθούμε στις όποιες κατακτήσεις έγιναν και να προχωρήσουμε. Παρ' όλα αυτά, τα κάναμε και μάλιστα τα θεωρούμε ιερά κι όταν βλέπουμε να βάλλονται και να κακοποιούνται συνήθως έχουμε το ένστικτο να αντιδρούμε σαν να τα είχαμε πάντα. Και καλά κάνουμε, το οφείλουμε στους αγώνες των τελευταίων αιώνων να τα θεωρούμε δεδομένα και αυτονόητα.

    Αν είναι να αναθεωρήσουμε το σύστημα, ας το κάνουμε, αλλά προτού φτάσουμε εκεί καλό είναι αφ' ενός να το έχουμε κρίνει νηφάλια και αφ' ετέρου να ξέρουμε τι θέλουμε να φτιάξουμε, με τι να το αντικαταστήσουμε. Αλλιώς, πάλι στα ίδια και χειρότερα θα βρεθούμε.

    Νομίζω, όμως, ότι αν αποφασίσουμε ότι δεν είναι δίκαιο να κυβερνούν οι μειοψηφίες ή ότι δεν είναι προς το συμφέρον της κοινωνίας να κάνει ο καθένας ό,τι του καπνίσει, ότι δηλαδή το ατομικό συμφέρον πρέπει να υποτάσσεται στο συλλογικό, μάλλον κάτι που να φέρνει σε δημοκρατία θα σκαρφιστούμε. Αν αποφασίσουμε ότι χρειαζόμαστε κανόνες που να τους σεβόμαστε όλοι, κάτι που να φέρνει σε νόμους θα σκαρφιστούμε. Αν αποφασίσουμε ότι τους νόμους πρέπει να τους σέβονται όλοι, κάτι που να φέρνει σε δικαστήριο θα σκαρφιστούμε. Αν αποφασίσουμε ότι τα δικαστήρια πρέπει να τα σέβονται όλοι κι όχι μόνο αυτοί που δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς, κάτι που να φέρνει σε αστυνομία θα σκαρφιστούμε.

    Αν είναι, όμως, να αρχίζουμε να σκαρφιζόμαστε διάφορα για να καταλήξουμε στο ότι θέλουμε δημοκρατία και θεσμούς, έχουμε χάσει απλώς ένα μέρος του λίγου χρόνου που μας αναλογεί στη ζωή, επειδή αυτά έχουμε αποφασίσει ότι θέλουμε και τώρα.

    Επί της ουσίας του ερωτήματός σου, λοιπόν, έχουμε ένα δημοκρατικό πολίτευμα, που έχει νοθευτεί, έχει βιαστεί, έχει συλληθεί, έχει περάσει πολλά και, όπως τα βλέπω, θα περάσει ακόμα κι άλλα. Τα ίδια -και χειρότερα μερικές φορές- έχουν περάσει και όλες οι άλλες γειτονικές ή παρόμοιες δημοκρατίες, τα ίδια -και πολύ χειρότερα- έχουν περάσει και οι μη δημοκρατίες. Δεν είναι μοιρολατρία, είναι ιστορία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σε ευχαριστώ, αγαπητέ Ανώνυμε, για την εκτενή σου απάντηση.
    Δεν τα λες κι άσχημα, αλλά, είτε φαίνεται κοινότοπο είτε όχι, θα σου πω, ξεκινώντας από την τελευταία σου πρόταση, ότι η ιστορία και η Ιστορία γράφονται από τους κρατούντες, από τους οποίους γίνονται και οι 'διορθώσεις', κατά τρόπον που ξεσηκώνουν το...δήμο.
    Ξαναδιάβαζα αυτές τις μέρες το βιβλίο του Ντενί Γκετζ, "το μέτρο του κόσμου", (http://www.travlos.gr/Goitia_gnosis/to_metro_kosmou.htm), το οποίο διαβάζω κάθε φορά που ... πτοούμαι και χάνω την ελπίδα μου...
    Νομίζω πως, όπως εκείνη την εποχή έτσι και σήμερα, οι επιστήμονες θα πρέπει να πάρουν αποφάσεις για τις εξελίξεις και όχι οι 'πολιτικοί' και αυτοί που τους πληρώνουν, εκτός πια κι αν ο απώτερος στόχος δεν είναι άλλος από την εξόντωση του είδους μας, αλλά κάτι τέτοιο ποιον συμφέρει;

    Και για να κλείσω να πω ότι αυτό που λες περί 'διορθώσεων' είναι πολύ γενικό και δεν μπορεί να σταθεί από μόνο του, χωρίς δηλαδή να οριστεί προς ποια κατεύθυνση θα γίνουν αυτές οι διορθώσεις. Υποθέτω ότι δεν διαφωνείς κι εσύ, όπως οι περισσότεροι, κρίνοντας από το σημερινό γενικευμένο αποτέλεσμα, πως οι μέχρι τώρα διορθώσεις γίνονται σταθερά προς λάθος κατεύθυνση. Λάθος κάνω;

    Δεν είναι μοιρολατρία, είναι ρεαλισμός.

    ΑπάντησηΔιαγραφή