Πέμπτη 25 Οκτωβρίου 2012

ΥΠΑΡΧΕΙ ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ

 ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ
Αναζητώντας την κριτική σκέψη στην εκπαίδευση
του Κώστα Παπαχρήστου

Αν μου είχε συμβεί μόνο μια φορά, θα μπορούσα και να το διηγούμαι σαν ανέκδοτο. Δυστυχώς, πρόκειται για καθιερωμένη φαινομενολογία, τόσο που τείνει πια μάλλον να εκλαμβάνεται ως κανονικότητα, παρά να αντιμετωπίζεται ως παθογένεια...
Η σκηνή στην αίθουσα διδασκαλίας. Οι φοιτητές διαβάζουν θέματα εξετάσεων που μόλις τους έχουν δοθεί, και καλούνται να διατυπώσουν τυχόν απορίες. Κάποια στιγμή, ένας εξ αυτών (εκπροσωπώντας πιθανότατα και αρκετούς άλλους) σηκώνει το χέρι για να κάνει την εξής ερώτηση: «Στο δεύτερο θέμα, θέλετε εκείνα που γράφει το βιβλίο πάνω δεξιά όπως το κοιτάζουμε, ή αυτά που γράφει κάτω απ’ το σχήμα στην απέναντι σελίδα;»
Το μήνυμα είναι σαφές και άκρως ανησυχητικό: σε πολλούς φοιτητές (αν όχι στους περισσότερους) η «φωτογραφική» απομνημόνευση λειτουργεί ως βολικό υποκατάστατο της δημιουργικής κριτικής σκέψης. (Συχνά πειράζω τους μαθητές μου λέγοντάς τους πως ο όρος «ερώτηση κρίσης» πήρε το όνομά του από το γεγονός ότι παθαίνουν κρίση όταν τους τίθενται τέτοια ερωτήματα!) Στενά σχετιζόμενο με τα παραπάνω είναι και το φαινόμενο της πνευματικής απροθυμίας απέναντι στη νέα γνώση.
Δεν είναι λίγες οι φορές που καλούμαι να απαντήσω στις έντονες ενστάσεις των πρωτοετών μου ότι «δεν μας δίδαξαν το τάδε θέμα με τον ίδιο τρόπο στο Λύκειο». Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, ποιος ο λόγος να διδάσκω (ακόμα και σε στοιχειώδες επίπεδο) τον μαθηματικό φορμαλισμό της Μηχανικής, αφού στο σχολείο διδάχθηκαν πως Φυσική και Μαθηματικά είναι δύο ξεχωριστά μαθήματα!
Είναι προφανές ότι οι σπουδαστές εισάγονται στις ανώτατες σχολές μεταφέροντας μια κεκτημένη νοοτροπία γνωστικού κατακερματισμού, με ελάχιστα ανεπτυγμένη την ικανότητα της σύνθεσης. Έτσι, η «παπαγαλία» τείνει να εκλαμβάνεται από αυτούς ως δόκιμη και φυσιολογική παιδαγωγική μέθοδος, ενώ η κριτική σκέψη θεωρείται συχνά ως πνευματική πολυτέλεια που εκτιμάται ως αρετή μόνο απ’ τους «σπασίκλες»! Γνωρίζω τις αντίξοες συνθήκες μέσα στις οποίες οι φιλότιμοι εκπαιδευτικοί των πρώτων βαθμίδων της Εκπαίδευσης αγωνίζονται να ασκήσουν το λειτούργημά τους.
Γνωρίζω ακόμα ότι οι γονείς αναλαμβάνουν όλο και λιγότερο τις ευθύνες που τους αναλογούν ως φυσικοί παιδαγωγοί. Αντιλαμβάνομαι, τέλος, ότι οι νέες γενιές εμφανίζονται σήμερα πιο δύσκολα ελέγξιμες, πιο σκληρές, πιο εγωκεντρικές. Όμως, είναι ευθύνη όλων μας να σταματήσουμε αυτή την «κρεατομηχανή» που παράγει τυποποιημένη γνώση δίχως κριτική σκέψη... Που κάνει τα παιδιά να μοιάζουν όλο και περισσότερο με τα ίδια τα κομπιούτερ που με αξιοθαύμαστη επιδεξιότητα χειρίζονται!
Εκτός, βέβαια, αν προσχωρήσουμε στην δαιμονική πεποίθηση ότι όλα αυτά γίνονται μεθοδευμένα, στο πλαίσιο κάποιας σκοτεινής «παγκόσμιας συνωμοσίας» που θέλει άτομα χωρίς κρίση ώστε να υποτάσσονται ευκολότερα στο «σύστημα»! Όσο κι αν μια τέτοια θεωρία θα με απενοχοποιούσε (εν μέρει, τουλάχιστον) ως εκπαιδευτικό, διαχέοντας τις ευθύνες μου σε αόρατες δυνάμεις, θα παραμείνω στη ρομαντική άποψη ότι το ανθρώπινο πνεύμα είναι ελεύθερο και αυτεξούσιο. Αρκεί να του δείξουμε, στο κρίσιμο στάδιο της αφύπνισής του, τις σωστές οδικές πινακίδες!

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Σπανίως αναδημοσιεύω άρθρα, αλλά επειδή τελευταία γνωρίζω ότι αρκετοί από τους μαθητές που έχω στη Γ' Λυκείου, στα Μαθηματικά της Γενικής Παιδείας, επισκέπτονται την ιστοσελίδα μου, αναδημοσιεύω ένα άρθρο που θα ήθελα να διαβάσουν όλοι, ανεξαιρέτως, οι μαθητές του Λυκείου και όχι μόνο όσοι φοιτούν στην τελευταία τάξη. Άλλωστε στη Γ' Λυκείου είναι πλέον διαμορφωμένη η στάση των παιδιών απέναντι στη "μάθηση" και δυστυχώς μοιάζει πολύ με αυτό που περιγράφει στο άρθρο του ο κος Παπαχρήστου.
Το εκπαιδευτικό μας σύστημα και η στάση των μαθητών μας, όπως τάξη την τάξη και χρόνο με το χρόνο διαμορφώνεται από αυτό, απορρίπτουν την "κριτική σκέψη", που αποτελεί τη βασική προϋπόθεση για κάθε πνευματική ανέλιξη...

26 σχόλια:

  1. Ευχαριστώ για την παρουσίαση του άρθρου στο blog, και για τα τόσο ευγενικά σας λόγια! Συγχαρητήρια για το εξαιρετικά φροντισμένο blog, αληθινό κόσμημα για το Διαδίκτυο!

    Κ. Παπαχρήστου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σας ευχαριστώ πολύ για την τιμή.

      Να είσαστε καλά.
      Κ. Καλφοπούλου

      Διαγραφή
    2. Καλή σας μέρα.
      Φαίνεται πως το πρόβλημα που θίγει ο κος Παπαχρήστου απασχολεί τον κάθενα που εμπλέκεται
      με την εκπαίδευση, ανεξάρτητα από τη βαθμίδα.
      Το ερώτημα τώρα που τίθεται είναι:
      πώς αντιμετωπίζεται;
      Εννοώς εμπράκτως πώς αντιμετωπίζεται και όχι σε θεωρητικό επίπεδο.

      Διαγραφή
  2. Δυστυχώς τα... πειράματα συνεχίζονται. Για να δούμε τα αποτελέσματα των νέων διδακτικών μεθόδων που εφαρμόζονται υποτίθεται στη μέση εκπαίδευση (και για τα οποία δεν είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι εμείς οι εκπαιδευτικοί αυτής της βαθμίδας και της πράξης) θα περάσουν μερικές φουρνιές μαθητών ακόμα. Καλή δύναμη σε όσους Πανεπιστημιακούς ενδιαφέρονται πραγματικά για την κατάσταση της Παιδείας στη χώρα μας και καλό κουράγιο να ξανανακαλύψουν τον τροχό για χάρη των φοιτητών τους. Αλλιώς η κατάσταση θα διαιωνίζεται...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Προς το παρόν όσοι έκαναν τα πειράματά τους στους μαθητές μας, πήγαν να διδάξουν σε Αμερικανικά Πανεπιστήμια, για να εξηγήσουν τη μέθοδο... Εσείς ακόμη εδώ είστε;;; δείτε σημερινά δημοσιεύματα για να καταλάβετε..

      Διαγραφή
    2. ..Ας μην έχουμε μόνο εμείς το προνόμιο τέτοιων δασκάλων, Χριστίνα! :)
      Αυτό πάντως με τα μαθήματα στο Harvard, νομίζω πως δεν είναι ακριβώς αυτό που φαίνεται.Κάπου διάβαζα κάτι σχετικό...

      Πίσω στα δικά μας, τώρα.
      Φέτος που κάνω οκτώ ώρες την εβδομάδα Γ' Λυκείου Γενικής, παρόλο που έχω κατά ένα μεγάλο ποσοστό πολύ καλά παιδιά, ηθικά, με σοβαρότητα και με επίγνωση των χαρακτηριστικών της μαθητικής τους ταυτότητας, έρχομαι συχνά αντιμέτωπη με την κυρίαρχη αντίληψη περί "άχρηστων" μαθημάτων, όπως είναι τα...Μαθηματικά (!), για όσους φοιτούν στη Θεωρητική Κατεύθυνση. Αναγκάζομαι να αφιερώνω μεγάλο μέρος του χρόνου, ξανά και ξανά, εξηγώντας πού και πώς εμπλέκονται σχεδόν παντού τα Μαθηματικά. Έχω κουβαλήσει στο σχολείο και κάτι πανεπιστημιακά βιβλία που είχα με τίτλο "Τα Μαθηματικά των Κοινωνικών Επιστημών", που διδάσκονται σε διάφορες σχολές ανθρωπιστικών επιστημών, στη Σορβόνη... Είναι ασύμμετρη η μάχη που δίνει ο φτωχός (και κατά κυριολεξία πλέον πολύ φτωχός) εκπαιδευτικός κόντρα στο κατεστημένο της "ωφελιμιστικής μάθησης", με κριτήρια για την "ωφέλεια" που διαμορφώνονται από τους μη ειδικούς, τους γονείς,τους δημοσιογράφους, τους ίδιους τους μαθητές, που δεν ξέρουν τι τους περιμένει... Πόσοι και πόσοι μαθητές μου τα τρία τελευταία χρόνια έρχονται εκ των υστέρων να παραδεχτούν πως δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της Σχολής που έχουν περάσει;

      Σκεφτόμουν να κάνω ποικίλες αναρτήσεις γύρω από το θέμα αυτό φέτος, με αφορμή της σχολικής μου πραγματικότητας, μήπως και βοηθήσει κάπως η εξωτερίκευση του προβλήματος..

      Και τονίζω πάλι ότι στην πλειοψηφία τους οι μαθητές μου στη Γ' είναι πολύ εντάξει παιδιά!

      Διαγραφή
    3. Έχεις πολύ δίκιο σε όσα γράφεις, Κατερίνα. Αυτό που μπορώ εγώ προσωπικά να καταθέσω στη συζήτηση (έχω πολλές παρόμοιες εμπειρίες με αυτή που περιγράφεις - μάλιστα φοιτητές, πρώην μαθητές μου, έχουν έρθει να παραδεχτούν εκ των υστέρων το πόσο δίκιο είχα να επιμένω να μάθουν κάποια μαθηματικά, αν και θεωρητικής) είναι ότι: ό,τι και αν έμαθα στη ζωή μου και όποια επαγγελματική εμπειρία απέκτησα, όχι πάντα στο αντικείμενό μου (διδασκαλία μαθηματικών) αλλά σε κάθε πόστο που δούλεψα, κέρδισα. Και κέρδισα πράγματα που τότε δεν ήταν δυνατόν να ξέρω πού αλλά και πόσο θα μου χρησίμευαν στο μέλλον. Κανείς δεν μπορεί να ξέρει... οι παλιοί έλεγαν: μάζευε κι ας ειν΄ και ρώγες. Το ίδιο ισχύει για τη μάθηση... Αυτό, αν πείσουμε τους τωρινούς μαθητές μας ότι κρύβει μια μεγάλη αλήθεια, θα έχουμε πράγματι πετύχει κάτι. Είμαι αισιόδοξη σ' αυτό το θέμα.. και δεν πτοούμαι εύκολα. Απλώς μερικές φορές, κάνω το συνήγορο του διαβόλου για να μπουν κι άλλοι στη συζήτηση, να καταθέσουν την άποψή τους και να μας δώσουν κι εμάς κουράγιο :)

      Διαγραφή
    4. Συνέχισε να...τον κάνεις!

      Εμένα προσωπικά, αφενός μου δίνεις κίνητρο να ψάχνω ακόμη περισσότερο για λύση στα ενδοσχολικά προβλήματα, αφετέρου με ενδυναμώνει το ότι μοιράζομαι, με σένα και με άλλους, τα επαγγελματικά μου βιώματα.
      Αυτό με βοηθάει στο να "κατεβάζω" ιδέες.

      Να είσαι καλά ... και να με σχολιάζεις :)

      Διαγραφή
    5. Συνεχίζουμε τον καλό αγώνα...:)))

      Διαγραφή
  3. Πολύ καλό άρθρο για συζήτηση..και για διάλογο και μιας και μιλάμε για κριτική σκέψη....συστήνω ανεπιφύλακτα το βιβλίο του R.Penrose..."The road to reality" εξαιρετική εισαγωγή στον Μαθηματικό φορμαλισμό της Φυσικής...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλή σου μέρα Έκτορα.

      Σε ευχαριστούμε για την πρόταση.
      Βρήκα ήδη το βιβλίο του R. Penrose στο διαδίκτυο, υπάρχει σε pdf εδώ http://www.das.uchile.cl/~rmendez/Documents/Roger_Penrose_Road_to_reality.pdf
      Τώρα μένει να βρω χρόνο για να το μελετήσω.
      Είναι κρίμα που δεν φτάνει μια ζωή, όπως λέει και ένας φίλος μου, για να μάθουμε όλα αυτά που θέλουμε να μάθουμε.

      Να είσαι καλά.

      Διαγραφή
    2. Είναι από τα ωραιότερα βιβλία που κοσμούν την Βιβλιοθήκη μου αγαπητή Κατερίνα ..πανόδετο παρακαλώ με εκπληκτικά σχήματα και έναν Penrose...σε μεγάλα κέφια..το αγόρασα από τη Βουδαπέστη..στην αυθεντική έκδοση (Αγγλικά ..ενοείται..) και στην εκπληκτική τιμή ..το 2006 των 28 € εδώ είχε τότε 60€(Παπασωτηρίου..)
      Καλημέρα και πάλι....Δεν τα γράφω αυτά από κομπορημοσύνη για την αγορά που έκανα απλως από ενθουσιασμό για την κατοχή της πολύ όμορφης έκδοσης..:)

      Διαγραφή
    3. Κατανοώ τον ενθουσιασμό σου! Θα ένιωθα το ίδιο στη θέση σου :)

      Διαγραφή
  4. Τι λογάται ως σημαντικό σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα, νομίζω το καταλαβαίνει κανείς από τον τρόπο που αξιολογούνται οι μαθητές. Αν αναλογιστεί κανείς πώς γίνεται η αξιολόγηση στο ελληνικό σχολειό, πολύ φοβούμαι πως θα αντιληφθεί πως ένα είναι το πιο σημαντικό: να απομνημονεύεις καλά. Όλοι το ξέρουν. Είναι κοινό μυστικό, κι ας λένε το ΔΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ άλλα... Για να περάσεις στο πανεπιστήμιο πρέπει να μάθεις απ' έξω κι ανακατωτά τους τσελεμεντέδες, τα “βοηθήματα” και τα “λυσάρια”. Γιατί, τάχα αν περάσεις στο πανεπιστήμιο αλλάζουνε τα πράματα; Λίγα ήταν τα μαθήματα που αν έβλεπες 5-6 παλιότερα διαγωνίσματα, ήξερες τι σε περιμένει τις ώρες της αξιολόγησης; Κι ας αγανακτούν οι καθηγητές με την απροθυμία των φοιτητών να δεχτούν νέα γνώση. Ας μη γελιόμαστε, από την ώρα που θα μπεις μέχρι την ώρα που θα βγεις, για να τα πας καλά πρέπει να 'χεις από κοντά έναν μπούσουλα (αυτός στρέφει άραγε, ή το καράβι;).
    Μιλάμε καμιά φορά για την “κρητική σκέψη” σα να 'ναι ταλέντο έμφυτο μονάχα. Σα να 'ναι κάτι που αν το 'χεις έχει καλώς, ειδάλλως... Ξεχνούμε όμως ότι η κριτική σκέψη μπορεί να καλλιεργηθεί (τουλάχιστο, έτσι θέλω να πιστεύω). Για να καλλιεργηθεί όμως πρέπει να υπάρχει το κατάλληλο εκπαιδευτικό πλαίσιο που θα το επιτρέψει και θα ανταμείψει. Η κριτική σκέψη δεν είναι κάτι που μπορούμε να αφήσουμε στο “φιλότιμο” και στο “ταλέντο” του μαθητή ή στην όρεξη του καθηγητή. Θέλει αλλαγές ριζικές, μακρόπνοο σχεδιασμό και ανθρώπους που να ξέρουν τη δουλειά. Δε θέλει υπουργούς να νομοθετούν με γνώμονα το προσωπικό συμφέρο, δε θέλει “κομάντα” και “ράμπο”, θέλει ανθρώπους με βαθιά γνώση. Εδώ δεν πρόκειται ποτέ να γίνει τίποτα απ' όλα αυτά – αυτό το κατάλαβα μέχρι τώρα. Δε γίνεται με την αγανάκτηση, την τίμια δουλειά και τον κόπο κάποιων εκπαιδευτικών να αλλάξουν τα πράματα. Η εκπαίδευση εξάλλου είναι πολιτική πράξη – αυτό το έμαθα στο πανεπιστήμιο. Αν δείτε εσείς έναν πολιτικό σ' αυτόν τον τόπο να θέλει ο Έλληνας να μάθει να σκέφτεται για τον εαυτό του, τότε θα βλέπετε πολύ καλύτερα από 'μένα. Αν πάλι πιστεύετε πως όλα αυτά τα λέω γιατί θέλω να βγάλω την ουρά μου απ' έξω, τότε καλύτερα να το ξανασκεφτείτε.
    Καλό βράδυ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. *εννοούσα βέβαια "κριτική σκέψη"

      Διαγραφή
    2. Γεια σου Ντίνο.
      Δεν διαφωνώ με όσα λες, αλλά θεωρώ ότι δεν καλύπτεις πλήρως το θέμα, έτσι όπως το θέτεις.
      Λες "Για να καλλιεργηθεί (η κριτική σκέψη) όμως πρέπει να υπάρχει το κατάλληλο εκπαιδευτικό πλαίσιο που θα το επιτρέψει και θα ανταμείψει"
      και όπως το λες ακούγεται σαν να είναι το "εκπαιδευτικό πλαίσιο" αυτόνομο και ανεξάρτητο από τη λοιπή κοινωνία. Αν ο νέος φεύγοντας το μεσημέρι από το "ιδανικό σχολείο", που τον ανταμείβει και του δίνει κίνητρα (άλλη πονεμένη ιστορία,ποια είναι τα πραγματικά κίνητρα;;;), επιστρέφει σπίτι για να δει τα ξανθά μεσημεριανάδικα, ανατρέπεται κάθε θετική επίδραση, ή όχι;
      Γλώσσα, κοινωνία, εκπαίδευση, είναι ενιαίο σώμα και σαφώς η εκπαίδευση είναι πράξη πολιτική, σ' αυτό έχουμε συμφωνήσει προ πολλού.
      Αλλά είναι μέρος μόνο του κοινωνικο-πολιτικού γίγνεσθαι, πολύ βασικό, αλλά μέρος, και δεν μπορεί να "ορθοποδήσει" από μόνη της. Και ούτε είναι οι πολιτικοί ή άλλοι τινές γλοιώδεις που φέρουν την αποκλειστική ευθύνη, για την κατάντιά της. Είμαστε μέρος της κι εμείς.
      Και εσύ, όπως και άλλοι, εκφράζεις έντονες αντιρήσεις κάθε φορά που μπαίνει θέμα σχετικό, σαν να λοιδορείται συγκεκριμένα ο μαθητής, ο νέος, ο εκπαιδευτικός, ο φροντιστής, ο χ κι ο ψ!
      Μα δεν είναι έτσι. Οι διαπιστώσεις πολύ απέχουν από την απόδοση ευθυνών. Και συνήθως πρέπει να προηγούνται.
      Το σίγουρο είναι πως πρέπει να γίνουν οι "διαπιστώσεις" και να συζητηθούν, αφού το πρόβλημα κατά κοινή παραδοχή υπάρχει.
      Σ' αυτό συμφωνούμε όλοι.
      Ας αναλογιστεί, λοιπόν, καθένας τις ευθύνες του.
      Ακόμη κι όταν η οργή που κουβαλάει μέσα του, λόγω των ίδιων βιωμάτων, (όλοι, άλλωστε, εκ των ιδίων κρίνουμε), του έχει στερήσει κάθε αισιόδοξη ή - αν το προτιμάς - ρομαντική διάθεση, ακόμη και τότε, νομίζω πως θα είναι καλύτερα να δει το όλο θέμα και μέσα από τα μάτια άλλων, που βιώνουν το ίδιο πρόβλημα.
      Σαφώς δεν είναι προσωπική υπόθεση, αλλά αν δεν κάνει ο καθένας κάτι προσωπικά, θα το αφήνουμε, απλά, να διογκώνεται. Λάθος;

      Καλό βράδυ

      Διαγραφή
    3. Συμφωνώ ότι οι διαπιστώσεις προηγούνται, ο διάλογος των ενδιαφερομένων μερών έπεται, αλλά και τα δύο δεν αρκούν. Χρειάζεται και ευρύτερη πολιτική για το θέμα. Όπως τόνισα και στον επίλογο της διπλωματικής μου, σημασία έχει οι εκπαιδευτικοί της πράξης να γίνουν και εκπαιδευτικοί της θεωρίας. Δεν μπορούμε να αφήνουμε τη θεωρία και τη φιλοσοφία της Παιδείας στα χέρια μόνο των θεωρητικών, αλλά να γίνουμε κι εμείς οι πρακτικοί, άνθρωποι της θεωρίας, ώστε μαζί τους να καταφέρουμε να αλλάξουμε την κατάσταση. Οι μεν γνωρίζουν τις θεωρητικές βάσεις, οι δε τις δυνατότητες της πρακτικής εφαρμογής. Δεν μπορεί καμία πλευρά, κατά την ταπεινή μου γνώμη, να πετύχει μόνη της. Αρκετό καιρό οι εκπαιδευτικοί της πράξης έμειναν στην πράξη. Καιρός να αναλάβουν τη θεωρητική πλευρά των πραγμάτων, που τόσο μα τόσο τη φοβούνται. Μη φοβάστε, κ.κ. συνάδελφοι, μπορείτε να τα καταφέρετε. Και όλοι μαζί να τα καταφέρουμε. Και ο Μέγας Αλέξανδρος, ένας ήταν. Και ο Αριστοτέλης και ο Σωκράτης, ένας ήταν. Κι όμως κατάφεραν τόσα πολλά. Εμείς γιατί φοβόμαστε να βουτήξουμε στα βαθιά; Τόλμη. Και θάρρος. Και συνέπεια. Και συνέχεια. Η νέα γενιά έρχεται και είναι πολύ αδύναμη για τα όσα έρχονται. Δεν έχουμε δικαίωμα να αργοπορούμε.

      Διαγραφή
    4. Οπου αναφέρω "θεωρητική", μπορεί κάποιος να διαβάσει "πολιτική" σε δεύτερη ανάγνωση. Το Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας κάνει φοβερή δουλειά, και σε προπτυχιακό και σε μεταπτυχιακό επίπεδο, πάνω σ' αυτόν τον τομέα. Οι εκπαιδευτικοί να αφήσουν τις ζεστές τους καρέκλες και να κινηθούν δυναμικά. Αρκετός χρόνος έχει χαθεί. Μότο μας: Αυτό που θες να γίνει, κάντο εσύ.

      Διαγραφή
    5. Γεια σου Χριστίνα, δυναμική!

      Ενστερνίζομαι το μότο.
      Συμφωνώ πως δεν αρκεί η θεωρία από μόνη της, ούτε και η πράξη άλλωστε.
      Ο συνδυασμός τους, ο συντονισμός τους και η επίγνωση των πολυμορφικών μετώπων που ανοίγονται στην Παιδεία είναι το κοινό αίτημα.
      Σ' αυτό το στάδιο δεν υπάρχουν διαφωνίες, νομίζω. Οι διαφωνίες προκύπτουν στη συνέχεια, όταν περνάμε στο "διά ταύτα..."

      Παιδεία, πεδίον μάχης τρανόν..
      Πάντοτε και παντού..
      Ακριβώς, επειδή είναι πολιτική πράξη, όπως κατ' επανάληψη τονίζει και ο Ντίνος.

      Πώς θα αντιμετωπίσουμε, εμείς, το πρόβλημα που συζητήμε, εδώ και τώρα, με αφορμή το άρθρο του κου Παπαχρήστου και που το βιώνουμε καθημερινά στο χώρο της δουλειάς μας;

      Διαγραφή
  5. Δεν είχα χρόνο να απαντήσω στην ερώτησή σου αυτές τις μέρες και υπέθεσα ότι κάποιος συνάδελφος θα προλάβει να απαντήσει πρώτος.
    Θα αναφέρω κάποια πράγματα που κάνω εγώ μέσα στην τάξη, που δεν αποκλείεται να τα κάνουν κι άλλοι συνάδελφοι. Πχ στη Β λυκείου όταν τα παιδιά έρχονται σε πρώτη επαφή με τη σκέψη της κατεύθυνσης, στα μαθηματικά, τους ζητάω όσο το δυνατόν περισσότερους τρόπους για την ίδια άσκηση. Και για να τους μάθουν, αλλά και για να εφευρίσκουν και για να τολμούν και για να παίρνει στροφή το ρημάδι και για να μην επαναπαύονται εύκολα στο ίδιο και το ίδιο και για να είναι σε θέση αργότερα να επιλέγουν τον καλύτερο ή καταλληλότερο τρόπο για την εκάστοτε άσκηση. Αν το μάθουν αυτό από τη Β, θα το κάνουν και στη Γ, όπου πραγματικά χρειάζεται - και στο Πανεπιστήμιο φυσικά. (Εκεί τότε δε φέρνουν πια αντιρρήσεις).
    Το ίδιο κάνω και στην επίλυση συστημάτων στην Άλγεβρα - πολλοί τρόποι στην ίδια άσκηση. Λίγο πιο σπάνια στη γεωμετρία, όμως κι εκεί όπου ταιριάζει. Και στις εξισώσεις, ιδιαίτερα στις δευτεροβάθμιες όπου μαθαίνουν μόνο τον τρόπο με τη διακρίνουσα και με τρελαίνουν.

    Και επιμένω να το κάνουν και το βαθμολογώ. Και γίνομαι στρίγγλα, το καταλαβαίνω, αλλά το αποτέλεσμα με δικαιώνει. Αυτά διαμαρτύρονται φυσικά. Αλλά εγώ δεν ακούω. Στην Α λυκείου πάλι, επιμένω πολύ στην προφορική λύση, σκέψη, περιγραφή, προσεκτική ανάγνωση της εκφώνησης, και πάλι επιμένω και επιμένω και επιμένω, όσο και αν αυτά διαμαρτύρονται. Όποιος αντέξει.
    Πιστεύω ότι η επιμονή μας παίζει μεγάλο ρόλο, όπως και η απάντηση στην αίσθηση δικαίου που έχουν έμφυτη τα παιδιά: δεν μπορεί να παίρνει καλύτερο βαθμό όποιος δεν ακολουθεί τους κανόνες που θέτεις. Κι έτσι, και ο βαθμός είναι μέχρι ένα σημείο μοχλός πίεσης για να πειστούν και να πιεστούν. Βέβαια, αν δεν έχεις βοήθεια από το σπίτι ή αντιθέτως, αν έχεις αντίδραση από το σπίτι, τα πράγματα είναι δύσκολα. Αν πείσεις το γονιό, έχεις καλώς, αλλιώς ελπίζεις σε μεταγενέστερη φάση να ακούσει το ίδιο από κάποιον άλλο που εμπιστεύεται περισσότερο. Αρκεί να μην είναι τόσο αργά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χριστίνα, με καθυστέρηση, σε ευχαριστώ για την αναλυτική περιγραφή των πρακτικών που εφαρμόζεις στην προσπάθειά σου να λύσεις το "πρόβλημα".

      Οι πολλές διαφορετικές λύσεις ενός προβλήματος και οι διαφορετικές αναπαραστάσεις μιας έννοιας θεωρώ κι εγώ πως είναι από τα πιο βασικά που οφείλουμε να κάνουμε.

      Αυτές τις μέρες, αφενός διορθώνοντας ... ένα τσουβάλι γραπτά όλων των τάξεων του Λυκείου, αφετέρου διδάσκοντας τους πραγματικούς αριθμούς στην Α', προβληματίστηκα, για μια ακόμη φορά, στο θέμα της "νοηματοδότησης"...
      Αν καταφέρω, μέσα στο ΣΚ, θα καταθέσω τον προβληματισμό μου δημόσια.

      Καλό ΠΣΚ :)

      Διαγραφή
  6. Επειδή κι εγώ την ερχόμενη εβδομάδα θα μπω στους πραγματικούς και στη μεγάλη... πληγή των ταυτοτήτων, δεν έχω ιδίαν αντίληψιν για το μέγεθος της... άγνοιας των μαθητών μου, αλλά σκοπεύω να τους κάνω μόνο πρακτική εφαρμογή με πολλές ασκήσεις μέσα στην τάξη (έχω προ καιρού συνειδητοποιήσει ότι ΔΕΝ διαβάζουν τίποτε και ποτέ στο σπίτι - ούτε δείχνουν να νιώθουν κανενός είδους ντροπή γι' αυτό), με στόχο να δουλεύει το χέρι κι όχι το μυαλό εκεί που ξέρουμε ότι πρέπει το μυαλό να ξεκουράζεται και να σκέφτεται τα επόμενα βήματα. Βεβαίως μία πολύ καλή επανάληψη σε ταυτότητες, παραγοντοποίηση, απλοποίηση κλασμάτων είναι απαραίτητη, όμως να γίνει πλέον με τέτοιο τρόπο που να συνειδητοποιούν τους αριθμούς και τις παραστάσεις, να τους νιώσουν μέσα τους. Αυτά βέβαια για όσους προσέχουν, για τους άλλους έχω μόνο την... πόρτα της αίθουσας σαν εναλλακτική λύση. Κι όποιος αντέξει... Δεν κάνουν όλοι για πρόεδροι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Να γράψω κι αυτό που επαναλαμβάνω πολύ συχνά φέτος στην Α΄: Με σας ούτε τα αυτονόητα είναι πλέον αυτονόητα... Δεν μπορώ να υποθέτω ότι θυμούνται τίποτε από πέρυσι, δυστυχώς ούτε ότι μάθανε κάποια στιγμή...

      Διαγραφή
  7. Πολύ ενδιαφέρον άρθρο! Η κριτική σκέψη είναι μια νοητική και συναισθηματική λειτουργία κατά την οποία το άτομο αξιολογεί τις πληροφορίες και τα στοιχεία που διαθέτει ως προς την αξιοπιστία τους και καταλήγει σε κάποια συμπεράσματα, προβαίνοντας ενδεχομένως και σε κάποιες ενέργειες με βάση τα συμπεράσματα αυτά.
    Η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης συγκαταλέγεται στις πολύ σημαντικές δεξιότητες που χρειάζονται τα παιδιά, προκειμένου να μπορέσουν να αναλύσουν, συγκρίνουν και συνθέσουν τα γεγονότα και αποτελεί βασική προϋπόθεση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και των προβλημάτων στη ζωή του ενήλικου ατόμου – προσωπική, επαγγελματική κ.λπ. Η διδασκαλία της κριτικής σκέψης ξεκινά από την προσχολική ηλικία και περιλαμβάνει παραμέτρους όπως την ενθάρρυνση των παιδιών να κάνουν ερωτήσεις, την αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων σε προβλήματα, την προώθηση του γραπτού λόγου παράλληλα με τον προφορικό κ.λπ. Δυστυχώς στην Ελλάδα, πολύ λίγα έχουν γίνει στην παιδεία προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης της κριτικής σκέψης...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ πολύ για το ενδιαφέρον σχόλιο.
      Συμφωνώ μαζί σας σχετικά με την κριτική σκέψη και επεκτείνω κατά τι το θέμα, μιλώντας πλέον για "κριτικό γραμματισμό" που δεν περιορίζεται στον τρόπο σκέψης, αλλά εμπεριέχει και ένα σύνολο δεξιοτήτων και πρακτικών. Προϋπόθεση δε του κριτικού γραμματισμού είναι ο μαθηματικός γραμματισμός, τον οποίο μελετώ τελευταία.

      [Εδώ http://www.blod.gr/lectures/Pages/viewlecture.aspx?LectureID=2622
      υπάρχει το video από την ομιλία μου "Μαθηματικός γραμματισμός και καθημερινότητα"].

      Καλή συνέχεια.

      Διαγραφή