Κυριακή 30 Δεκεμβρίου 2012

Ο ΜΕΤΟΙΚΟΣ ΚΑΙ Η ΣΥΜΜΕΤΡΙΑ

Γνώρισα τον Δημήτρη Αποστολίδη το καλοκαίρι του 2009.
Αρχές Ιούλη μια μικρή παρέα, με αφορμή το συνέδριο που διοργάνωσε η ομάδα Θαλής+Φίλοι, βρεθήκαμε  να κουβεντιάζουμε  στη σκιά ενός τεράστιου πλάτανου, σε κάποιο ορεινό χωριό της κεντρικής Μακεδονίας. Ο ελληνικός καφές, που τον συνόδευε μεγάλη ποικιλία χειροποίητων γλυκών κουταλιού, σχεδόν πήρε  μορφή ιεροτελεστίας, όταν η αφήγηση του Τεύκρου Μιχαηλίδη μεταμόρφωσε την ομήγυρη σε κύκλο ένθερμων ακροατών. Κρεμαστήκαμε από τα χείλη του να ακούσουμε αποσπάσματα από την πολυπαθή ζωή του Δημήτρη Αποστολίδη, την οποία ο Τεύκρος Μιχαηλίδης είχε πλάσει ολόκληρη στα κατάστιχα της φαντασίας του, ενώ δυο κεφάλαια από την περιπετειώδη αυτή ζωή είχαν ήδη εκείνο τον Ιούλη καταγραφεί στο χαρτί.
Εκεί, στη σκιά του πλάτανου, άκουσα για πρώτη φορά πως:

"Η συμμετρία σε κάθε της μορφή ήταν το μέγα πάθος που κυριαρχούσε στη ζωή του Δημήτρη. Διαλέγοντας απ' τα εφτά του κιόλας χρόνια ν'αφιερώσει σ'αυτήν τις Μύχιες Σκέψεις του, φανέρωσε από την πρώτη στιγμή τη βαθύτερη, τη  μοναδίκη του κλίση. Σε κάθε του βήμα, σε κάθε του ενέργεια η αναζήτηση της συμμετρίας ήταν η κύρια έγνοιά του. Όχι πως δεν έζησε μια ενδιαφέρουσα ζωή πως δεν παρασύρθηκε στη δίνη των καιρών, πως δεν μετείχε σ' όλες τις αγωνίες και τα βάσανα των ομοίων του. Όμως παντού και πάντα η αναζήτηση της συμμετρίας ήταν παρούσα. Ίσως μονάχα ο έρωτάς του για τη Ραχήλ θα μπορούσε να συγκριθεί με το πάθος του για τη συμμετρία. Αλλά και ο έρωτας, μας λέει κάποιος αρχαίος σοφός, δεν είναι παρά η αναζήτηση της συμμετρίας. Το καθετί όμως με τη σειρά του..."

Από κείνο το πρωινό του Ιούλη και ύστερα ο Δημήτρης κατείχε μια θέση ανάμεσα στους ανθρώπους που διεκδικούν το ενδιαφέρον μου. Σε κάθε μου επικοινωνία με τον Τεύκρο Μιχαηλίδη ρωτούσα να μάθω πού βρίσκεται και τι κάνει. Ήθελα να μοιραστώ  μαζί του τις εμπειρίες και τις ιστορίες από τη συμμετοχή του στον Ισπανικό Εμφύλιο. Μερικές φορές, ταξιδεύοντας στο χρόνο, νόμιζα πως ήμουν παρούσα...
"...την ώρα που ο Δημήτρης και οι συμπολεμιστές του έτρωγαν καθισμένοι στην αυλή κάποιου μοναστηριού. Μόλις πριν λίγες μέρες είχαν λάβει μέρος στη μάχη της Γκουανταλαχάρα κι είχαν καταφέρει να ανακόψουν την προέλαση των εθνικιστών, που υποστηρίζονταν κι από ένα σώμα Ιταλών σταλμένο από τον Μουσολίνι. [..].
Άμαθοι στη φωτιά οι περισσότεροι, προσπαθούσαν να πάρουν θάρρος από τα ίδια τους τα τραγούδια: εμβατήρια γεμάτα αποφασιστικότητα σ' όλες τις γλώσσες του κόσμου ανάκατα με παλιούς λαϊκούς σκοπούς εφοδιασμένους με νέους στίχους, προσαρμοσμένους στις ανάγκες του πολέμου. Με τα "Εμπρός της γης οι κολασμένοι" και τα "Μαύρα κοράκια με νύχια γαμψά", σ'όλες τις γλώσσες του κόσμου, ανάκατα με το "Bella Ciao", τα " We shall not be moved" και τα "Adio Lugano Bella", Ιταλοί και Γερμανοί αντιφασίστες, Γάλλοι, Ούγγροι, Πολωνοί, Άγγλοι αλλά και αρκετοί απάτριδες, προετοιμάζονταν για την αυριανή μάχη, που οι περισσότεροι, έχοντας άγνοια κινδύνου, την έβλεπαν σαν μια μορφή γιορτής ή έστω μαχητικής διαδήλωσης."

Έτσι, παρακολουθώντας τον Δημήτρη Αποστολίδη διακριτικά και από απόσταση, μάθαινα, επί τέσσερα περίπου χρόνια, διάφορα κομμάτια κι αποσπάσματα από την πολυτάραχη και περιπετειώδη ζωή του, μια ζωή που χώρεσε μέσα της όλον σχεδόν τον εικοστό αιώνα, όλη την Ευρώπη και την Ανατολή, από το Ορτάκιοϊ και το Αντάπαζαρ της Μικρασίας, τόποι καταγωγής των γονιών του,  μέχρι την Ιταλία, την Ισπανία, τη Θεσσαλονίκη της Ραχήλ και την πόλη του φωτός, το Παρίσι, εκεί όπου τελικά έπεσε η αυλαία και έσβησαν οι προβολείς που ακολουθούσαν, μέσα από τα μάτια του Τεύκρου Μιχαηλίδη, την πορεία του Δημήτρη.

Δυο χρόνια πριν, ανήμερα της Αγίας Αικατερίνης, χτύπησε το κινητό μου. Ήταν ο Τεύκρος Μιχαηλίδης. "Χρόνια σου πολλά! Πού σε πέτυχα;", ακούστηκε η φωνή του από την άλλη άκρη. "Στο μανάβη, πάνω από τις πατάτες! Ψωνίζω γιατί θα κάνω τραπέζι το βράδυ. Εσύ που βρίσκεσαι;". "Είμαι από χθες στη Σιένα, εδώ στο καφέ που ο Δημήτρης Αποστολίδης συνάντησε τον Έσσερ!",  μου είπε ενθουσιασμένος και ένιωσα ξαφνικά πως στο γιορταστικό μου τραπέζι θα είχα καλεσμένο, ανάμεσα στους δικούς μου φίλους, και τον Δημήτρη με την παρέα του.
Με κάτι τέτοια γεγονότα, σιγά σιγά, ο Δημήτρης μπήκε στην καθημερινότητά μου κι έγινε μέρος τόσο της σκέψης όσο και των δραστηριοτήτων μου.
Γι' αυτό το λόγο,  και για άλλους πολλούς, το βιβλίο του Τεύκρου Μιχαηλίδη, Ο ΜΕΤΟΙΚΟΣ ΚΑΙ Η ΣΥΜΜΕΤΡΙΑ, από τις εκδόσεις Πόλις, που αφηγείται γλαφυρά τη ζωή του Αποστολίδη, θα αποτελεί το θέμα συζήτησης στην επόμενη συνάντηση της Λέσχης Ανάγνωσης Ενηλίκων, που λειτουργούμε στη Θεσσαλονίκη, ως Θαλής+Φίλοι, από το 2007.
Επιπλέον, ο Δημήτρης θα μας απασχολήσει φέτος στη σχολική λέσχη ανάγνωσης που έκανε την πρώτη συνάντησή της πριν δυο εβδομάδες περίπου στο 2ο ΓΕ.Λ Συκεών με τη συμμετοχή μαθητών, αλλά και - για πρώτη φορά - γονέων στην ίδια ομάδα.
Η ιστορία του Δημήτρη Αποστολίδη είναι το ίδιο ενδιαφέρουσα για μεγάλους και παιδιά, επειδή έχει πολλά να μας πει για την Ιστορία, αλλά και για την ιστορία του καθένα μας, καθώς - όπως γράφει  στο οπισθόφυλλο του βιβλίου - "θα μπορούσε να διαβαστεί και ως ένα χρονικό του εικοστού αιώνα", ενός αιώνα που ενώ ξεκίνησε με πολλά αισιόδοξα μηνύματα, εντέλει βάφτηκε στο αίμα οδηγώντας την ανθρωπότητα σε απόγνωση.

Και μήπως ο δικός μας αιώνας, ο 21ος, δεν φάνηκε, όπως ακριβώς και ο προηγούμενος, να ξεκινά με αισιόδοξα μηνύματα;
Όμως από τα πρώτα κιόλας 12  χρόνια του έχει δείξει απειλητικά τα δόντιά του...
Ελπίζω και εύχομαι ολόψυχα καθώς ο αιώνας μας θα μεγαλώνει και θα ωριμάζει να αποδειχτεί φιλάνθρωπος και ελεήμων, για να γλυτώσει την ανθρωπότητα από δεινά σαν κι αυτά που έζησε ο Δημήτρης Αποστολίδης και οι σύγχρονοί του. Από τα δεινά δηλαδή που έζησαν  οι παππούδες μας και οι γιαγιάδες μας, όσοι τουλάχιστον από αυτούς, όπως συνέβη στις δικές μου γιαγιάδες, παιδιά ανυπεράσπιστα ακόμη, είδαν  τους γονείς τους και τους παππούδες του να κατασφαγιάζονται μπρος στα έντρομα μάτια τους.. Ακριβώς όπως είδε και ο Δημήτρης τη μητέρα του, Σοφία, και τους παππούδες του..

ΚΑΛΗ  κι αναίμακτη ΧΡΟΝΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ

-------------------------------------------------------------
Διαβάστε αναλυτική κριτική της Χριστίνας Φίλη εδώ
και το εξαιρετικό άρθρο του Τ. Καφαντάρη στο Βήμα εδώ



6 σχόλια:

  1. Τον ήξερες κι εσύ τον Δημήτρη Αποστολίδη;
    http://alikos.blogspot.gr/2012/12/blog-post_31.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ναι, είχα την τύχη να τον γνωρίσω με πολύ ιδιαίτερο τρόπο :)
    Όμως κατά κάποιον τρόπο, λίγο πολύ τον γνωρίζουμε όλοι μας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Επιτέλους, λύθηκαν πολλές απορίες μου σχετικά με το τι είναι πραγματικότητα και τι μυθοπλασία σ' αυτό το εκπληκτικό βιβλίο, που δεν μπορείς να αφήσεις από τα χέρια σου άπαξ και ξεκινήσεις να το διαβάζεις! Αξίζουν και πάλι πολλά συγχαρητήρια στον Τεύκρο για τα ταξίδια όπου μας καλεί ως συνοδοιπόρους του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πράγματι Χριστίνα, είναι πολύ δύσκολο να ξεμπερδέψει κανείς τα ιστορικά πρόσωπα από αυτά που επινοεί ο Τεύκρος Μιχαηλίδης!
      Κι όχι μόνο τα πρόσωπα, αλλά και τα γεγονότα αυτά καθ' αυτά.
      Και με τον Αχμές τον γιο του φεγγαριού την ίδια αίσθηση δεν είχαμε; Και με τα τέσσερα χρώματα του καλοκαιριού; Αυτή η ικανότητα του Τεύκρου Μιχαηλίδη να αναμιγνύει το ιστορικό με το φανταστικό, μου φαίνεται, από βιβλίο σε βιβλίο γίνεται όλο και καλύτερη!

      Καλή Χρονιά!

      Διαγραφή
    2. Καλή χρονιά!!!!!!

      Διαγραφή
  4. Καταπληκτικό Βιβλίο!
    Έχουν ενθουσιαστεί οι μαθητές της Λέσχης Ανάγνωσης του σχολείου μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή